Ομορφιά
Ελεύθερες ρίζες: Ο Νο 1 εχθρός της ομορφιάς
Οι ελεύθερες ρίζες είναι προϊόντα «προς απόρριψη», που σχηματίζονται στο εσωτερικό των κυττάρων κατά τη διάρκεια των διαδικασιών μεταβολισμού για την παραγωγή ενέργειας ή εξαιτίας διάφορων εξωτερικών ερεθισμάτων. Είναι πολύ ασταθή μόρια και αντιδρούν εύκολα, επειδή έχουν ένα μόνο ηλεκτρόνιο στην εξωτερική στοιβάδα, όταν συνήθως τα ηλεκτρόνια είναι ζευγαρωμένα.
Αυτή η χημική ιδιότητα είναι η βάση για τις αλυσιδωτές αντιδράσεις που οι ελεύθερες ρίζες δημιουργούν σε κυτταρικό επίπεδο και που, αν δεν αντιμετωπιστούν κατάλληλα, προξενούν σημαντικές βλάβες στο ίδιο το κύτταρο. Αν υπάρχουν σε μικρή ποσότητα, οι ελεύθερες ρίζες είναι ωφέλιμες για τον οργανισμό. Και αυτό γιατί:
- Βοηθούν το ανοσοποιητικό σύστημα να διεξάγει τις αντιβακτηριακές και αντιιικές ενέργειες που είναι απαραίτητες
• Ρευστοποιούν το αίμα
• Μειώνουν την πίεση του αίματοςΕπειδή δεν μπορούμε να εμποδίσουμε ολοκληρωτικά τη δημιουργία τους, ο οργανισμός δημιουργεί αυτόματα άμυνες, ώστε να εξουδετερώνει το μεγαλύτερο μέρος των αρνητικών αποτελεσμάτων τους με το να παράγει ενδογενείς αντιοξειδωτικές ουσίες. - Τι πρέπει να γνωρίζετε
Η αλήθεια είναι ότι η παρουσία των ελευθέρων ριζών αποτελεί φυσιολογικό γεγονός. Ακόμα, είναι σημαντικό να γνωρίζετε ότι υπάρχουν και εξωτερικοί παράγοντες που μπορούν να αυξήσουν την παραγωγή τους σε μεγάλο βαθμό. Ας δούμε τους σημαντικότερους:
- Η ατμοσφαιρική μόλυνση
• Η πολύωρη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία
• Το ενεργητικό και παθητικό κάπνισμα
• Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Η συνεχής χρήση φαρμάκων
• Τα ναρκωτικά
• Η επαφή με τοξικές ουσίες που υπάρχουν στα τρόφιμα
• Μια υπερβολική δίαιτα πλούσια σε πρωτεΐνες και ζωικά λιπαρά
• Η παρουσία παθολογικών καταστάσεων από ψυχολογικό άγχος
• Οι αλλεργίες, οι λοιμώδεις ασθένειες και οι ερεθισμοί
Αν η παρουσία των ελευθέρων ριζών είναι υπερβολική, το αντιοξειδωτικό μας σύστημα δεν μπορεί να εξουδετερώσει αυτό το πλεόνασμα. Αυτό ονομάζεται «οξειδωτικό άγχος» και αποτελεί μία επιβλαβή κατάσταση, καθώς είναι η κύρια αιτία γήρανσης πολλών ιστών του οργανισμού μας.
Τα αποτελέσματα του οξειδωτικού άγχους εκδηλώνονται σε κυτταρικό επίπεδο, με τη γήρανση του ίδιου του κυττάρου, την αύξηση της παραγωγής ενέργειας και των ανταλλαγών διαμέσου της μεμβράνης του, που μπορεί να προκαλέσει μέχρι αλλοίωση του DNA, με δημιουργία καρκινωμάτων. Οι ελεύθερες ρίζεςμπορούν, επίσης, να καταστήσουν μια ασθένεια ανεξέλεγκτη, ευνοώντας την εμφάνιση καρδιοαγγειακών παθήσεων.
- Τα συμπτώματα της ύπαρξης ελευθέρων ριζών είναι:
- Πρόωρη γήρανση του δέρματος (ρυτίδες και κηλίδες)
• Πρόωρη εμφάνιση άσπρων μαλλιών και φαλάκρας
• Μείωση της μνήμης και της ικανότητας για συγκέντρωση
• Ενοχλήσεις στον ύπνο
• Μείωση σεξουαλικών δραστηριοτήτων
• Μείωση της μυϊκής μάζας και ταυτόχρονη αύξηση λίπους
• Μείωση της αποδοτικότητας του ανοσοποιητικού συστήματος
• Άγχος και κατάθλιψη
Η υπερβολική παρουσία τους, λοιπόν, είναι πάντα επιβλαβής και πρέπει να την αντιμετωπίζουμε στηριζόμενοι σε αντιοξειδωτικές ουσίες.
- Πρακτικά
Για να βοηθήσετε τον οργανισμό σας να αντιμετωπίσει τη δράση των ελευθέρων ριζών και να αποφύγετε την υπερβολική παραγωγή τους, προσπαθήστε να ακολουθήσετε μερικούς απλούς κανόνες:
- Αποφύγετε το ενεργητικό ή παθητικό κάπνισμα
• Υιοθετήστε μια ισορροπημένη δίαιτα, χωρίς υπερβολές ιδιαίτερα στη χρήση λιπαρών, πρωτεϊνών και αλκοολούχων ποτών
• Καταναλώστε πολλά φρέσκα φρούτα και λαχανικά, σημαντικές πηγές αντιοξειδωτικών (βιταμίνες, ένζυμα κ.λπ)
• Καταναλώστε, όσο το δυνατόν, ωμές τροφές γιατί το ψήσιμο μειώνει και καταστρέφει την αντιοξειδωτική ικανότητα αυτών
• Αποφύγετε την ηλιακή ακτινοβολία, ιδιαίτερα τις πιο ζεστές ώρες, χωρίς κατάλληλη προστασία
• Αποφύγετε την έντονη αθλητική ζωή αν δεν είστε προπονημένοι. Μια σταδιακή και σταθερή άθληση είναι ωφέλιμη για τον οργανισμό - Και μη ξεχνάτε
Περίπου το 95% του οξυγόνου που εισπνέουμε χρησιμοποιείται για την παραγωγή ενέργειας, ενώ το υπόλοιπο αποβάλλεται και δημιουργεί τις ελεύθερες ρίζες. Εύκολα, λοιπόν, καταλαβαίνουμε ότι μια έντονη φυσική δραστηριότητα, αν είναι μάλιστα μακρόχρονη, προκαλεί αύξηση της παραγωγής των επικίνδυνων αυτών μορίων κατά τη διάρκεια της άθλησης, καθώς η κατανάλωση οξυγόνου μπορεί να αυξηθεί μέχρι και 20 φορές, ενώ στους μυς μέχρι και 100 φορές!
Στους αθλητές επιδρά θετικά, διαμέσου μιας ενδογενούς άμυνας σε ελεύθερες ρίζες. Στους αγύμναστους ανθρώπους, αντίθετα, προκαλεί μυϊκούς πόνους μετά την προπόνηση. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο οι αθλητές φαίνονται πιο νέοι από τους συνομήλικούς τους που διεξάγουν καθιστική ζωή.